Noyabrın 29-u günün ikinci yarısı Samirə Qasımlı bildirib ki, onun ölkədən çıxışına qoyulmuş qadağa götürülüb. Onun sözlərinə görə, bir müddət əvvəl Daxili İşlər Nazirliyindən vəkili Aqil Layıca zəng vuraraq anlaşılmazlıq olduğu və məhdudiyyətin götürüldüyü bildirilib: "Mən təkrar hava limanına getdim, pasport nəzarətindən keçdim, "stop" həqiqətən də götürülmüşdü. Lakin qeydiyyat bitdiyinə görə təyyarəyə minə bilmədim".

+++

Siyasi Menecment İnstitutunun rəhbəri Azər Qasımlının ardınca onun həyat yoldaşı, siyasi psixoloq Samirə Qasımlının da ölkədən çıxışına məhdudiyyət qoyulduğu bildirilir.

S.Qasımlı deyir ki, bu gün, noyabrın 29-da səfərə getməli idi, amma pasport nəzarətində ona ölkədən çıxışına "stop" qoyulduğu deyilib: "Əvvəl pasportuma möhür vuruldu, sonra isə "Bir dəqiqə gözləyin" deyib "stop" olduğumu dedilər".

Onun sözlərinə görə, ölkədən çıxışına qadağanı Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) qoyub: "Səbəb isə bizim ailəyə olan qisasçılıqdır, Azər Qasımlıya olan təzyiqdir".

Onun dediklərinə, hələlik, DİN-dən münasibət öyrənmək mümkün olmayıb.

25 noyabr

Azər Qasımlı Bakı şəhər Baş Polis İdarəsində dindirilib

Siyasi Menecment İnstitutunun rəhbəri Azər Qasımlı bu gün, noyabrın 25-i günün ikinci yarısında Bakı şəhər Baş Polis İdarəsində saatlarla dindirildiyini deyir.

Onun sözlərinə görə, dindirilmə zamanı rəhbərlik etdiyi Siyasi Menecment İnstitutu ilə bağlı suallar verilib.

Vurğulamasına görə, hazırda mövcud olan cinayət işləri ilə bağlı da suallar alıb. O, istintaq sirri olduğunu vurğulayaraq təfərrüatları açıqlaya bilmədiyini söyləyib.

Lakin A.Qasımlının sözlərinə görə, Siyasi Menecment İnstitutu ilə bağlı hər hansı cinayət işi yoxdur.

A.Qasımlının deməsinə görə, ölkədən çıxışına qadağanın qoyulması məsələsi ilə bağlı ona bildirilib ki, ifadələri araşdırılacaq və ona əlavə məlumat veriləcək.

Onun dediklərinə, hələlik, Daxili İşlər Nazirliyindən münasibət almaq mümkün olmayıb.

22 noyabr

Azər Qasımlı ölkədən çıxışına 'stop' qoyulduğunu deyir

Siyasi Menecment İnstitutunun rəhbəri Azər Qasımlı Azərbaycandan çıxışına qadağa qoyulduğunu bildirir.

O, AzadlıqRadiosuna deyib ki, bu gün, noyabrın 22-də Çexiyanın paytaxtı Praqaya, oradan da Berlinə səfər edəcəkdi: "Aeroportda məni sərhəd nəzarətindən buraxmadılar, bildirdilər ki, Daxili İşlər Nazirliyi çıxışıma "stop" qoyub".

A.Qasımlı, hələlik, bunun səbəbini bilmədiyini qeyd edib: "İndi Bakı şəhər Baş Polis İdarəsinə gedirəm ki, görüm nə məsələdir? Aydın məsələdir ki, hansısa qondarma cinayət işi fikirləşirlər. Bu arada, onu da deyim ki, o cinayət işləri ki var, heç birində mənin adım keçmirdi. Heç birində şahid da olmamışam ki, buna görə mənə "stop" qoysunlar. Ehtimalım odur ki, cinayət işi açıb həbs etmək istəyirlər".

Bu deyilənlərə, hələlik, Daxili İşlər Nazirliyindən münasibət öyrənmək mümkün olmayıb.

Xatırlatma

Ötən ilin noyabrından başlayaraq Azərbaycanda qruplar halında 20 civarında jurnalist, ictimai fəal qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib. Onların heç biri ittihamla razılaşmır, bunu peşə fəaliyyətləri və siyasi sifariş ilə izah edirlər.

Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladıqları siyahılara görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında təqribən 300 siyasi məhbus var. Rəsmilər isə, bir qayda olaraq, vurğulayırlar ki, ölkədə heç kim sırf peşə fəaliyyəti ilə bağlı, siyasi əsaslar ilə həbs edilmir.

Bir neçə gün öncə Suriyanın şimal-qərbində genişmiqyaslı hücuma başlayan Suriya antihökumət qüvvələri noyabrın 29-da Hələbin ətraflarına yaxınlaşıb. Yerli qaynaqlara dayanaraq bu xəbəri çatdıran "Anadolu" agentliyi döyüşçülərin şəhər mərkəzinə doğru irəlilədiyinə diqqət çəkib.

50-dən çox yaşayış məntəqəsini nəzarətə götürən cihadçı qruplaşmalar Hələb və İdlib əyalətlərində təxminən 400 kvadratkilometr ərazini ələ keçirib. Onların səhər saatlarında "Əl-Nəyrab" hərbi hava limanına hücum etdiyi də bildirilir. Bir hərbi helikopteri məhv edən cihadçılar Suriya hökumət ordusunun ağır silah, avtomobil və hərbi anbarlarını ələ keçirməyi bacarıb.

Yerli qaynaqlar cihadçıların hökumət qüvvələrinin onlarla əsgərini əsir götürdüyünü də bildirilir.

Noyabrın 28-də Rusiyanın düşmən tərəfləri barışdırmaq üzrə mərkəzinin rəhbər müavini Oleq İqnasyuk hökumət qüvvələrinin Rusiya aviasiyasının dəstəyi ilə "Cəbhat ən-Nusra" terror qruplaşmasının mövqelərinə hücuma keçdiyini və 400 cihadçının öldürüldüyünü iddia edib.

Daha öncə yayılan xəbərlərə görə, Hələb və İdlibə hücuma Türkiyənin dəstəklədiyi "Heyət Tahrir əş-Şam" cihadçı qruplaşması da qatılıb. Nəticədə strateji önəmli Ürm əs-Suğra və Əncərə də daxil, 10-dan çox yaşayış məntəqəsi, o sıradan Suriya hökumət ordusunun Hələbin qərbindəki ən iri "46-cı bazası" ələ keçirilib. Bununla da silahlılar Hələbi Dəməşqlə birləşdirən çox önəmli beynəlxalq yolu bağlayıblar.

İran XİN bildirib ki, "Heyət Tahrir əş-Şam"ın Hələbə qəfil hücumunu ABŞ və İsrail planlayıb. XİN təmsilçisi Esmail Bəqayi deyib ki, 2017-ci ildə Astanada keçirilən danışıqlarda İran, Türkiyə və Rusiya arasında əldə olunan razılaşmaya görə, Hələb deeskalasiya (gərginlikdə arınma -red.) zonasına daxil edilib. Onun fikrincə, cihadçıların qəfil hücumu Astana sülh prosesinin bütün prinsiplərini kobud şəkildə pozmaq anlamına gəlir.

İslamçıların Suriyadakı hücumu fonunda ölkə prezidenti Bəşər Əsəd Vladimir Putinlə görüşmək üçün Moskvaya səfərə gedib. Hələlik, Əsədin səfəri barədə rəsmi bilgi yoxdur.

Onun rejimini Rusiya ilə yanaşı, ABŞ-da terrorçu təşkilat kimi tanınan "Hizbullah" qruplaşması və İran dəstəkləyir.

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin ABŞ-dakı hərbi attaşesinin baş köməkçisi polkovnik-leytenant Qəhrəman Məmmədovun saxlanması ilə bağlı Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) məlumat yayıb.

"Qəhrəman Məmmədov qızıl külçələri Anar Qasımova təhvil vermək üçün taksi ilə İstanbul şəhərindəki hotellərdən biri istiqamətində hərəkət edərkən Türkiyə hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları tərəfindən saxlanıb. Onun daşıdığı çantaya keçirilmiş baxış zamanı içərisində 10 milyon 220 min 900 manat dəyərində olan 70 kiloqram çəkidə qızıl külçələr aşkar edilərək götürülüb", - məlumatda bildirilir.

Vurğulandığına görə, araşdırmalar nəticəsində hava limanındakı saxlanc yerində içərisində 14 kiloqram qızıl külçələrin olduğu və gömrük sərhədindən keçməmiş daha bir çanta aşkar edilib.

DTX Q.Məmmədovu A.Qasımov və xarici ölkə vətəndaşları ilə sövdələşərək Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən Türkiyəyə külli miqdarda qızıl külçələri qaçaqmalçılıq yolu ilə keçirməkdə şübhəli bilir.

Bakı Hərbi Məhkəməsi Q.Məmmədov barəsində həbs-qətimkan tədbiri seçib.

Rəsmi açıqlamaya, hələlik, sözügedən şəxslərdən və ya onların vəkillərindən münasibət almaq mümkün olmayıb.

İttiham sübuta yetirilərsə, Q.Məmmədovu 8 ilə qədər həbs gözləyir.

25 noyabr

Hərbi attaşe həbs edilib, qızıl qaçaqmalçılığında ittiham olunur

İstanbulda 70 kiloqram qızılla saxlandığı iddia edilən azərbaycanlı, Azərbaycanın Səudiyyə Ərəbistanındakı səfirliyinin hərbi attaşesi Qəhrəman Məmmədov həbs olunub. Noyabrın 25-də Bakı Hərbi Məhkəməsində onun haqqında ilkin istintaq dövrü üçün 4 aylıq həbs-qətimkan tədbiri seçilib.

Polkovnik-leytenant Q.Məmmədova Azərbaycandan kənarda qaçaqmalçılıq və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə ittihamları verilib. Belə suç maddələrində 8 ilədək həbs cəzası nəzərdə tutulub.

"Qəhrəman Məmmədov özünü təqsirli bilmir. O, məhkəmədə qızıl qaçaqmalçılığı barədə ona verilən ittihamı qəbul etmədiyini deyib", - məhkəmədəki adının çəkilməsini istəməyən qaynaq AzadlıqRadiosuna belə söyləyib.

Hərbi attaşe haqqında istintaq Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətində (DTX) aparılır və özü də bu qurumun istintaq təcridxanasında saxlanılır.

Q.Məmmədov 2017-2021-ci illərdə Azərbaycanın ABŞ-dakı səfirliyində hərbi attaşe olub və daha öncə də Müdafiə Nazirliyində müxtəlif vəzifələrdə çalışıb.

O, Türkiyədə saxlanılaraq Azərbaycana gətirilib. Onun saxlanması barədə öncə Türkiyə mediası xəbər yayıb. Bildirilib ki, İstanbul Prokurorluğunun təqdimatı ilə Qaçaqmalçılıq Cinayətləri ilə Mübarizə Şöbəsi Sarıyer adlanan ərazidə ticarət mərkəzinin qarşısında bir şübhəli şəxsi saxlayıb. Taksidə olarkən saxlanılan şəxsdən 70 kiloqram qızıl aşkarlanıb.

İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçı deyib ki, BMT-nin Tehrana sanksiyaları yenidən tətbiq olunarsa, ölkəsi nüvə doktrinasını dəyişə və nüvə bombası hazırlaya bilər.

Əraqçı noyabrın 28-də Lissabonda bildirib ki, İranın uzun müddətdir bomba hazırlamaq üçün texniki bilgiləri var. Ancaq bu, "Tehranın güvənlik strategiyasının tərkib hissəsi deyil".

Əraqçının bəyanatı İranın nüvə proqramını və Yaxın Şərqdəki münaqişələr də daxil, bir sıra məsələni E3 ölkələri (Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya) ilə müzakirə edəcəyi Cenevrə görüşü ilə bir vaxta təsadüf edir.

Əraqçi noyabrın 29-da keçiriləcək görüşü indiki nüvə dalanından çıxış yolunun gerçəkdən olub-olmadığını öyrənməkdən ötrü "beyin fırtınası" sayıb.

İştirakçılar Cenevrə görüşünü nüvə danışıqları kimi qiymətləndirilməsələr də, İranın nüvə proqramının başlıca mövzu olacağı gözlənilir. İranla dünya dövlətləri arasında 2015-ci il nüvə sazişinin bərpası ilə bağlı müzakirələr 2022-ci ilin sentyabrından dayandırılıb.

Ötən həftə Atom Enerjisi Üzrə Beynəlxalq Agentliyin 35 nəfərdən ibarət İdarə Heyəti İranı qınayan qətnamə qəbul edib. Bu qətnamə keçmiş və indiki dövrdə nüvə bombası hazırlamaq cəhdləri daxil, İranın genişlənən nüvə proqramı durumunun hərtərəfli və yenilənmiş qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur.

Elə hesabat İranla bağlı BMT Təhlükəsizlik Şurasına sorğu göndərilməsinə yol aça bilər. Ardınca İrana qarşı 2015-ci il sazişi əsasında ləğv edilmiş BMT sanksiyaları yenidən tətbiq edilə bilər.

Qətnaməyə cavab olaraq, İran uranın zənginləşdirilməsi üçün bir neçə "yeni və mürəkkəb" sentrifuqanı işə salıb.

Əraqçi Tehranın "düzgün" tərəflərlə danışdığına əmin olmadığından, Cenevrə danışıqlarına nikbin yanaşmadığını deyib.

2018-ci ildə Donald Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarandan və İrana qarşı sanksiyalar yenidən tətbiq ediləndən sonra sözügedən razılaşma öz qüvvəsini itirib. Rəsmi Tehran buna nüvə proqramını genişləndirmək, nüvə obyektlərində yoxlamaları məhdudlaşdırmaq və uranı 60 faizə qədər zənginləşdirməklə cavab verib.

Noyabrın 28-də Tbilisi şəhər Məhkəməsinin Azel.TV saytının rəhbəri Əfqan Sadıqovun Azərbaycana ekstradisiya olunması barədə qərar qəbul etdiyi bildirilir.

Bu barədə onun həyat yoldaşı Sevinc Sadıqova məlumat verib.

Müdafiə tərəfinin deyilən qərardan apellyasiya şikayəti verəcəyi gözlənir.

Hələlik, xanımının bu dediklərini məhkəmənin özündən dəqiqləşdirmək mümkün olmayıb.

Sayt rəhbərinin hüquqlarını müdafiə edən Gürcüstanın Sosial Ədalət Mərkəzi isə bildirib ki, bu ölkənin Baş Prokurorluğu vəsatət qaldıraraq Tbilisi şəhər Məhkəməsindən Ə.Sadıqovun Azərbaycana ekstradisiyasının məqbul sayılmasını xahiş edib.

Açıqlamalara görə, müdafiə tərəfi vəsatətlə razılaşmır və onun Azərbaycana ekstradisiyasının siyasi və "özbaşına təqib" məqsədi daşıdığını düşünür.

Bundan əvvəl Gürcüstanın Miqrasiya Xidməti Ə.Sadıqova sığınacaq verməkdən imtina edib. O, avqustun 3-də Azərbaycanın sorğusu əsasında saxlanıb.

Onun xanımı S.Sadıqova vurğulamışdı ki, Azərbaycanda Ə.Sadıqova qarşı mayın 10-da Daxili İşlər Nazirliyində cinayət işi qaldırılıb: "İyunda Bakıda "ASAN Xidmət"ə həyat yoldaşıma qarşı cinayət və ya məhkəmə işinin, habelə axtarışda olub-olmaması ilə bağlı sorğu göndərdim. Sorğuya cavabda sadəcə onun barəsində məhkumluğun olduğu göstərilib".

O, başqa detallar açıqlamamışdı.

Hələlik, bütün bu açıqlamalara Azərbaycanın rəsmi qurumlarından münasibət almaq mümkün olmayıb.

"Amnesty International" beynəlxalq insan haqları təşkilatı Gürcüstan hakimiyyətini Ə.Sadıqovun Azərbaycana deportasiyasını dayandırmağa çağırıb.

AzelTV-nin rəhbəri olan Ə.Sadıqov 2020-ci ildə Azərbaycanda xeyli miqdarda əmlakı hədə-qorxu ilə tələb etmədə təqsirli bilinərək 7 il həbs olunub. Bir il sonra onun cəzası 6 ilə endirilib və o, 2022-ci il mayın 27-də əfv sərəncamı ilə azadlığa buraxılıb.

O, daha öncə də Azərbaycanda məhbus həyatı yaşayıb, bütün hallarda ittihamları qəbul etməyib və onların onun fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmasına yönəldiyini bildirib.

Ə.Sadıqovu yerli hüquq müdafiəçiləri əvvəlki həbsi zamanı siyasi məhbus kimi tanımışdılar. Amma rəsmilər ölkədə siyasi məhbusların olması ilə bağlı fikirləri qəbul etmirlər. Onlar deyirlər ki, Azərbaycan "siyasi məhbus" adlandırılan şəxslər sırf törətdikləri əmələ görə məsuliyyətə alınıblar.

Hazırda Azərbaycanda 10-dən çox jurnalist həbsdədir, onlar ittihamları qəbul etmir, siyasi motivli sayırlar.

Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayev noyabrın 27-də Qazaxıstana dövlət səfərinə gələn Vladimir Putinlə iki ölkə arasında enerji və sənaye əlaqələrinin inkişafına dair danışıqlar aparıb.

Tokayev səfərdən öncə rəsmi "Kazaxstanskya Pravda" qəzetində Putinin məqaləsini diqqətlə oxuduğunu söyləyib. O, iki ölkə arasındakı münasibətlərin durumu barədə açıqlamasını Rusiya mediasında dərc etdirib.

Tokayev Qazaxıstanın "indiki çox çətin zamanda" Rusiya üçün etibarlı strateji tərəfdar qaldığını vurğulayıb.

Putin qazaxıstanlı həmkarına "rus dilinə göstərilən qayğı üçün" minnətdarlığını bildirib.

Rəsmi Astana Rusiyanın Ukraynada apardığı savaşdan özünü uzaq tutsa da, enerjidaşıyıcıların Qərb bazarlarına Rusiya ərazisindən nəqlinə görə və bu ölkədən qida, elektrik enerjisi və digər məhsullar gətirilməsi üzündən Rusiyadan asılıdır.

Putin öz məqaləsində Qazaxıstanın ixrac etdiyi neftin 80 faizinin Rusiya ərazisindən keçdiyini vurğulamışdı.

İki prezident Qazaxıstana neft ixracına dair razılaşmanın uzadılması üçün protokol imzalayıblar.

Qazaxıstan ərazisindən Özbəkistan və Qırğızıstana təbii qazın nəqli də müzakirə edilib.

Liderlər hidroenerji, avtomobil təkərləri, gübrələr və digər sahələrə aid mövzulara da toxunublar.

Rusiyanın Qazaxıstandan taxıl, meyvə və digər kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalına qadağası da müzakirə edilib. Qazaxıstan öz istehsalçılarını qorumaq üçün avqustda Rusiyadan buğda gətirilməsini yasaqlayandan sonra Moskva həmin addımı atmışdı.

"Ölkələrimiz Avrasiya İqtisadi Birliyində və ya xarici bazarlarda rəqabət aparmamalıdır", - bunu deyən Tokayev Moskvanın rəhbərlik etdiyi postsovet ticarət blokunun daxilində və xaricində kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracına işarə edib.

ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Tramp Ukrayna və Rusiya üzrə xüsusi elçi vəzifəsinə onun müdafiə məsələləri üzrə müşaviri olmuş, təqaüddəki general-leytenant Keyt Kelloqun namizədliyini irəli sürüb.

"Kit mənim ilk prezidentlik dönəmimdə milli güvənlik sahəsində bir çox məsuliyyətli vəzifədə çalışıb. O, görkəmli hərbi və işgüzar karyera qura bilib",- Trampın sosial şəbəkədəki paylaşımında dilə gətirdiyi sözlərdir.

Kelloqun elə öncədən onun yanında olduğunu deyən Tramp əlavə edib ki, onlar birlikdə "gücdən yararlanıb barışı, ABŞ və dünyadakı güvənliyi təmin edəcəklər".

"Reuters"in xəbərinə görə, Kelloqun Ukrayna savaşını bitirəcəyi iddia olunan planı döyüşlərin indiki mövqelərdə dayandırılmasını və hər iki tərəfin danışıqlar aparmağa məcbur edilməsini nəzərdə tutur.

Ukrayna ordusuna ölüm hökmü?

Bilgiyə görə, ukraynalılar Kelloqun planına razılıq verməsələr, ABŞ Kiyevə ayrılan yardımı dayandıracaq. Rusiyalılar planı rədd edərlərsə, tam tərsinə, ABŞ Ukraynanın qələbəsi üçün gərəkli hər şeyi verəcək. Kelloqun planında Rusiyanı danışıqlara çəkmək üçün Ukraynanın NATO-ya üzvlüyü nəzərdə tutulmur.

San-Dieqo Dövlət Universitetinin siyasi elmlər professoru Mixail Alekseyev AzadlıqRadiosuna bildirib ki, tərəfləri danışıqlara məcbur etmək heç bir nəticə verməyəcək, "bunun niyə və necə baş vermədiyini görə biləcək ilk şəxs Kelloq olacaq".

Rusiyanın BMT-dəki səfirinin müavini Dmitri Polyanski BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclasında bildirib ki, yeni Tramp administrasiyasının Ukraynaya dəstəyi azaltmaqla bağlı hər hansı qərarı Ukrayna ordusundan ötrü "ölüm hökmü" sayılacaq.

Bu gün, noyabrın 28-də Polşanın Azərbaycandakı müvəqqəti işlər vəkili Mixal Qreçilo Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb.

Məlumata görə, "görüş zamanı, Azərbaycan tərəfinin xəbərdarlıqlarına baxmayaraq, Polşa prezidenti Anjey Dudanın Ermənistan-Azərbaycan sərhəd bölgəsinə... səfər edərək Avropa İttifaqının Ermənistandakı Missiyası ilə birgə Azərbaycan əleyhinə təbliğatda iştirakına etiraz bildirilib".

"Sözügedən missiyanın regional sabitlik, habelə Azərbaycanla Ermənistan arasında etimad quruculuğuna töhfə vermək kimi bəyan edilmiş məqsədlərinə zidd olaraq, Azərbaycan əleyhinə alət kimi geniş şəkildə sui-istifadə olunduğu xatırlanıb". - XİN-in açıqlamasında əlavə edilib.

Bu məlumata Polşa və Ermənistan rəsmi qurumlarının münasibətini öyrənmək mümkün olmayıb.

Polşa prezidenti A.Duda noyabrın 25-dən 27-dək Ermənistanda rəsmi səfərdə olub.

Aİ-nin Ermənistandakı missiyası ilə bağlı bundan əvvəl də həm Rusiya, həm də Azərbaycan rəsmiləri bir neçə dəfə tənqidi fikirlər səsləndiriblər. Aİ təmsilçiləri isə bildirirlər ki, mülki, silahsız bir missiyanın mandatı yalnız müşahidə aparmaqdır.

Missiyanın yaradılması...

2023-cü ilin yanvarında Aİ sərhəd ərazilərdə "sabitliyə töhfə vermək" məqsədilə Ermənistanda mülki missiya yaradıb. İkiillik monitorinq missiyası Ermənistanda sərhəddə patrul xidməti həyata keçirir. Dekabrda missiya üzvlərinin sayı 138-dən 209 nəfərə artırılıb.

Rəsmi Bakı qurumun bu qərarını tənqid edib və bu addımı mandatın sayının "özbaşına" genişləndirilməsi adlandırıb.

Bu missiyanın yaradılmasından öncə tez-tez Azərbaycan və Ermənistan sərhədində atəşkəsin pozulması ilə bağlı məlumatlar yayılırdı. Tərəflər, bir qayda olaraq, buna görə bir-birlərini günahlandırırdılar.

Ötən əsrin 80-ci illərində gərginləşən Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında zaman-zaman hərbi toqquşmalara səbəb olub. Azərbaycan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük əməliyyatla Qarabağa nəzarəti bərpa edib. Tərəflər sülh sazişi imzalamayıb, sərhədlər delimitasiya olunmayıb. Hazırda sülh danışıqları gedir.

Azərbaycanda bələdiyyə seçkiləri 2025-ci il yanvarın 29-da keçiriləcək.

Bu barədə Mərkəzi Seçki Komissiyasının (MSK) bu gün, noyabrın 27-də keçirilən iclasında qurumun sədri Məzahir Pənahov məlumat verib.

Əslində Azərbaycanda bu ilin sonunda bələdiyyə seçkilərinin keçirilməsi gözlənirdi. Mövcud qanunvericiliyə görə, seçkilər səsverməyə azı 60 gün qalmış elan edilməlidir.

Azərbaycanda son bələdiyyə seçkiləri 2019-cu il dekabrın 23-də keçirilib. Seçki Məcəlləsinə görə, bələdiyyələrin səlahiyyəti beş ildir və bu müddətdən gec olmayaraq seçki keçirilməlidir. Bəzi siyasi təhlilçilər və hüquqşünaslar bələdiyyə seçkilərinin vaxtında keçirilməməsini qanunsuz sayırlar.

Milli Məclisin bəzi üzvləri isə bu barədə tənqidlərə cavab verərkən bu gecikməni noyabrın 11-dən 22-nə kimi Bakıda BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) keçirilməsi ilə izah ediblər. Amma bununla bağlı rəsmi izah ictimaiyyətə açıqlanmayıb.

Üstəlik, bu il bəzi bələdiyyələrin birləşdirilməsi ilə bağlı qanun layihəsi də hazırlanıb. Sənəddə Azərbaycanda 1 min 400 bələdiyyənin birləşdirilməsi yolu ilə ölkə ərazisində onların ümumi sayının 685-ə endirilməsi nəzərdə tutulub.

Xatırlatma

Azərbaycanda ilk dəfə bələdiyyə seçkiləri 1999-cu ildə keçirilib. Ondan sonra ölkədə 2 min 757 bələdiyyə fəaliyyət göstərirdisə, 2009-cu ildə bir çox bələdiyyələr birləşdirilib və onların sayı 1 min 716-ya endirilib. Daha sonra bələdiyyələrin sayı 1 min 606-ya düşürülüb. Bu il də həmin proses davam edib, qanunvericiliyə olunan dəyişikliklərlə onların sayı yarıdan çox azaldılır. Ölkə vətəndaşları, xüsusilə də kənd sakinləri zaman-zaman bələdiyyələrin birləşdirilməsindən narazılıqlarını bildiriblər. Onlar deyiblər ki, nəticədə bələdiyyələr əlçatımlı olmurlar. Rəsmilər isə belə tənqidlərə cavab olaraq vurğulayıblar ki, bələdiyyələrin birləşdirilməsi onların gücünün artırılmasına xidmət edir.

İstər müxalifət, istərsə də bir sıra ekspertlər ölkədə bələdiyyələrin yerli hakimiyyət orqanı kimi statuslarını yetərli saymırlar.

Rusiya Böyük Britaniya səfirliyi siyasi şöbəsinin ikinci katibi Edvard Prayor Uilksi ölkədən qovub. Rəsmi Moskva diplomatı casusluq fəaliyyətində suçlayıb.

Noyabrın 26-da sözügedən qərarını açıqlayan Federal Təhlükəsizlik Xidməti (FTX) bildirib ki, yanlış bilgiyə dayanaraq Rusiyaya gələn Uilks milli güvənliyə qorxu yaradan kəşfiyyat və "dağıdıcı" fəaliyyətlə məşğul olub.

Birləşmiş Krallıq XİN-in Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya İdarəsi ilə bağlantılı olduğu iddia edilən diplomatın akkreditasiyası əlindən alınıb. O, Rusiyanı iki həftəyə tərk etməlidir.

Daha öncə - avqustda Rusiya altı Britaniya diplomatını casusluqda günalandıraraq onların akkreditasiyasını ləğv edib. Bütün bunlar Ukraynadakı savaşdan tutmuş, daxili işlərə müdaxiləyədək fərqli məsələlərdə iki ölkə arasındakı gərgin münasibətlər fonunda baş verir.

Bu addım Rusiya XİN-in sanksiya siyahısını genişləndirərək 30 tanınmış britaniyalı məmurun, hərbi qulluqçunun və jurnalistin ölkəyə girişini yasaqladığı günə təsadüf edib. Siyahıda baş nazirin müavini Ancela Reynerin, daxili işlər naziri İvett Kuperin, eləcə də müdafiə və texnologiya sektorlarının yüksəkvəzifəli şəxslərinin də adı var.

Moskva öz bəyanatında Birləşmiş Krallığı "təcavüzkar, Rusiya əleyhinə siyasət" yürütməkdə suçlayıb. Onların arasında Ukraynaya dəstək, Rusiya ilə bağlı dezinformasiyaların yayılması və Ukraynadakı savaşda birbaşa iştirak da var. Kreml Londonu "ümidsiz" kursdan əl çəkməyə və konstruktiv dialoqa başlamağa çağırıb.

Bu bəyanatlar gərgin münasibətlərin daha da kəskinləşməsinə işarə edir və Moskvanın Ukraynada sürdürdüyü işğalla bağlı Kremllə Qərb arasındakı dərinləşən böhranı əks etdirir.

Azad Avropa/Azadlıq Radiolarının prezidenti Stiven Kapus Rusiya hakimiyyətini radio ilə əməkdaşlıq edən jurnalist Nika Novakı azadlığa buraxmağa çağırıb.

"AzadlıqRadiosu jurnalisti Nika Novakın Rusiyada haqsız yerə məhkum edilməsini pisləyirik. Bu, siyasi motivli ittihamlar ayrı-ayrı reportyorları susmağa məcbur etmək, onlara qabaqlayıcı təsir göstərmək niyyəti güdür. Nikanın dərhal buraxılmasına, ailəsinin yanına qayıtmasına çağırırıq", – Kapus bəyanatında deyib.

26 noyabr

Rusiyalı jurnalist xarici təşkilatlarla əməkdaşlığa görə məhkum edilib

Çita məhkəməsi "xarici təşkilatla məxfi əsasda əməkdaşlığa" görə jurnalist Nika Novaka 4 il həbs cəzası verib.

Novak ötən il Moskvada saxlanılsa da, bir il sonra qapalı məhkəməsinin keçirildiyi Zabaykalyeyə aparılıb.

Novakın işi məxfi sayıldığından məhkəmə prosesinin təfərrüatları açıqlanmır.

"ChitaMedia" nəsrində işləyən Nika Novak sonradan zab.ru saytının baş redaktoru olub. O, 2021-ci ildən musiqi və poeziya axşamlarının keçirildiyi "Odaryonnıye" (İstedadlılar) mərkəzinə rəhbərlik edib və ardınca - 2022-ci ildən "Sibir.Realii" layihəsi çərçivəsində AzadlıqRadiosunda ştatdankənar müxbir kimi çalışıb.

"Memorial"ın "Siyasi məhbuslara dəstək" layihəsi N.Novakı siyasi məhbus elan edib.

"Xarici təşkilatla məxfi əsasda əməkdaşlıq" maddəsi Rusiyanın Cinayət Məcəlləsinə 2022-ci ildə daxil edilib. Beləcə, dövlət sirri daşımayan bilgini xarici təşkilata ötürən şəxsləri də izləməyə yol açılıb.

Rusiyada bu maddə ilə məhkum olunan ilk şəxs penzalı fəal Pavel Pişşulik olub. Bu il 5 il müddətinə həbs edilən Pişşulin cəzasını ümumi rejimli həbsxanada çəkir. Onun Ukrayna xüsusi xidmət orqanları ilə yazışdığı iddia edilir.

Sabiq baş nazir İmran Xanın azadlığa buraxılmasını istəyən minlərlə tərəfdarı paytaxt İslamabada yürüşü dayandırmaqdan boyun qaçırdığından Pakistan ordusu şəhərə qoşun yeridib.

Üç hərbçinin ölümünə yol açan ötəngecəki hadisədən sonra noyabrın 26-da orduya polislə toqquşan etirazçılara atəş açmaq əmri verilib. Daha öncəki toqquşmada, bir neçəsi ciddi olmaqla, onlarca polis əməkdaşı yaralanıb. Polis İ.Xanın minlərlə tərəfdaşına qarşı gözyaşardıcı qazdan və rezin qüllələrdən istifadə edib.

Paytaxta giriş bağlanılıb, mobil internet xidməti vaxtaşırı kəsilir.

İddialara görə, İ.Xanın tərəfdarları İslamabad və digər böyük şəhərlərdə ictimai önəmli yerləri tutmaq istəyir. Onların fevral seçkilərindəki saxtakarlığa və hökumətin məhkəmələr üzərində nəzarətini gücləndirməyə icazə verən konstitusiya dəyişikliyinə etiraz etdikləri bildirilir.

Güvənlik qüvvələrinin fikrincə, paytaxta 9-11 min etirazçı daxil ola bilər. İ.Xanın partiyası onların sayca qat-qat çox olacağını bildirib. Sosial şəbəkələrdə yayılan videolarda keçmiş baş nazir tərəfdarlarınin əleyhqaz və qoruyucu gözlüklər taxdığı görünür.

Ölkə rəsmiləri mümkün zorakılığın önünü kəsmək üçün İ.Xanın partiyası ilə danışıqlar aparır.

Daxili işlər naziri Möhsin Nəkvi etirazçılara aksiyalarını paytaxtdan kənarda keçirməyə icazə verməyə hazır olduğunu bildirib və əlavə edib ki, onlar şəhərə girərsə, polis kəskin tədbirlərə əl atacaq.

72 yaşlı keçmiş kriket ulduzu və populyar siyasətçi İ.Xan bir ildən çoxdur həbsxanadadır. Ona qarşı 150-dən çox cinayət işi açılsa da, rəhbəri olduğu partiya bütün işləri siyasi sifariş sayır.

Noyabrın 26-da Naxçıvan Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrinin ehtiyatda olan bəzi zabitləri Bakıda Prezident Administrasiyasının yaxınlığındakı Filarmoniya bağının qarşısında etiraz aksiyası keçiriblər.

Zabitlər deyib ki, 44 günlük müharibənin iştirakçıları olublar və yararlanaraq ehtiyata buraxılıblar.

Onların sözlərinə görə, aksiyanın səbəbi onlara ayrılan pulun verilməməsidir: "Cənab prezidentin sərəncamına əsasən, ehtiyata buraxıldığımıza görə bizə 36 aylıq birdəfəlik kompensasiya ödənilməlidir".

"36 aylıq əməkhaqqından söhbət gedir"

Hərbçilər bildirib ki, bir müddət əvvəl məsələni prezidentin hərbi məsələlər üzrə köməkçisi Fərid Seyidovun diqqətinə çatdırıblar: "Məlum olub ki, bu pul bizə şamil edilir. Aidiyyəti orqanlara tapşırıq verildi ki, məsələ təcili şəkildə öz həllini tapsın. Müdafiə Nazirliyinin tabeçiliyində olan Maliyyə-Büdcə İdarəsindən də noyabrın 17-də bizə bildirilib ki, sənədlərimiz qaydasındadır, imzalanıb və 15-20 gün ərzində hesabımıza oturacaq. Amma bu, yalan məlumat idi. Sən demə, bu idarə nazirliyin hospitalına sorğu göndərib ki, bizlərin əlilliyi yenidən təsdiqlənsin".

Aksiya iştirakçıları qeyd ediblər ki, Müdafiə Nazirliyi onların əlilliyini təsdiqləyib və buna dair bütün sənədləri var: "Amma yenə də bizdən yenidən təsdiqlənmə istəyirlər. Bu gün bizim haqqımızı tapdalayırlar. 36 aylıq əməkhaqqından söhbət gedir. Bu gün də həmin pulu mənimsəyirlər".

Aksiyada səslənən fikirlərə, hələlik, Müdafiə Nazirliyi və başqa rəsmi qurumlardan münasibət öyrənmək mümkün olmayıb.

Xatırlatma

Ötən əsrin 80-ci illərində gərginləşən Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında döyüşlərə səbəb olmuşdu. Azərbaycan ərazilərinin 20 faizinə nəzarəti itirsə də, 2020-ci ildə 44 günlük savaş və ötən il birgünlük hərbi əməliyyatlarla bütün ölkə ərazisində suverenliyini bərpa edib.

Hazırda Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh danışıqları aparılır.

2020-ci il 44 günlük müharibədə Azərbaycanın 3 min civarında hərbi qulluqçusunun həlak olduğu bildirilir. Yarlıların isə dəqiq sayı açıqlanmadı. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Dövlət Tibbi-Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Agentliyindən bildirildiyinə görə, həmin vaxt xəsarət alanlardan 4 min 100-dən çox müharibə iştirakçısına əlillik təyin edilib. Üstəlik, bəzi keçmiş hərbçilər xəsarət alsalar da, əlillik dərəcəsi ala bilməmələrindən şikayətləniblər.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev noyabrın 25-də ABŞ-ın yeni seçilən prezidenti Donald Trampa zəng edib.

Azərbaycan Prezidentinin Mətbuat xidmətinin məlumatına görə, İ.Əliyev deyib ki, D.Trampın fəaliyyəti dünyada təhlükəsizliyin təmin olunmasında daha da önəmli rol oynayacaq.

Birinci prezidentlik dövründə Azərbaycan ilə Birləşmiş Ştatlar arasında dostluq və əməkdaşlığın möhkəmlənməsinə D.Trampın xüsusi diqqət ayırdığını söyləyən İ.Əliyev ikitərəfli əlaqələrin irəli aparılması üçün birgə səylər göstəriləcəyinə ümidvarlığını bildirib.

Vurğulandığına görə, D.Tramp da iki ölkə arasında əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi məqsədilə birgə səylərlə çalışmağın vacibliyini bildirib.

Bu il noyabrın 5-də ABŞ-da növbəti prezident seçkiləri keçirilib. Respublikaçılar Partiyasının namizədi D.Tramp Demokratlar Partiyasının namizədi Kamala Harrisi qabaqlayaraq yenidən ABŞ prezidenti olub. Bundan əvvəl 2016-2020-ci illərdə ABŞ prezidenti olan D.Tramp səlahiyyətlərinin icrasına yanvarın 20-də başlayacaq.

2020-ci il prezident seçkilərində o, demokratların namizədi, prezident Co Baydenə məğlub olmuşdu.

D.Tramp ikinci dəfə ABŞ prezidenti seçildikdən sonra İ.Əliyev də onu təbrik etmişdi.

Xatırlatma

Rəsmi Bakının son illər Qərb ölkələri, xüsusilə də ABŞ-la münasibətlərində ayrı-ayrı vaxtlarda gərginlik müşahidə edilib. Ötən il Azərbaycan hakimiyyətinə yaxın media orqanlarında ABŞ səfirliyinin Bakıda məzun tədbiri "casus şəbəkəsi ilə görüş" adı ilə təqdim olunub. Ancaq ABŞ-ın yeni təyin olunmuş səfiri Mark Libbi Bakıya gələndən sonra həmin tədbir baş tutub.

ABŞ rəsmiləri, bir qayda olaraq, Azərbaycanda fundamental azadlıqlar və tənqidçilərin həbsi ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər. Azərbaycan rəsmiləri isə belə çağırışları ölkənin daxili işlərinə qarışmaq kimi dəyərləndiriblər.

Dövlət sirri təşkil edən məlumatları yaymaqda təqsirləndirilən hərbi-ekspert həbs edilib.

Bu barədə bu gün, noyabrın 25-də Baş Prokurorluq məlumat yayıb.

Vurğulandığına görə, işğaldan azad olunan ərazilərə mediaturda iştirak etmiş Ədalət Verdiyevin Silahlı Qüvvələrin döyüş məntəqələrinin yerləşdiyi yüksəklikləri, sərhəd qoşunlarının dislokasiya yerlərini, koordinatlarını və əməliyyat şəraitini nümayiş etdirdiyinə dair şübhələr yaranıb: "Şərhlər verməklə videoçəkiliş apardıqdan sonra həmin videonu özünə məxsus sosial şəbəkə hesabı vasitəsilə qeyri-məhdud sayda izləyicilərin baxa biləcəyi səviyyədə yaymasına, öz qulluq səlahiyyətlərindən istifadə etməklə dövlət təhlükəsizliyini və müdafiə qabiliyyətini təmin edən mənafelərinə... zərər vurmasına əsaslı şübhələr müəyyən edilib".

Ə.Verdiyev Cinayət Məcəlləsinin 284.1 (dövlət sirrini yayma) və 308.2-ci (ağır nəticələrə səbəb olan vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə) maddələri ilə təqsirləndirilən şəxs qismində istintaqa cəlb edilib, barəsində Binəqədi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə həbs-qətimkan tədbiri seçilib. Həmin maddələrlə şəxsə 7 ilə qədər həbs cəzası verilə bilər.

Hələlik, ittihama Ə.Verdiyevin özündən və vəkilindən münasibət almaq mümkün olmayıb.

Ötən əsrin 80-ci illərində gərginləşən Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında döyüşlərə səbəb olmuşdu. Azərbaycan ərazilərinin 20 faizinə qədər hissəsinə nəzarəti itirsə də, 2020-ci ildə 44 günlük savaş və ötən il birgünlük hərbi əməliyyatlarla bütün ölkə ərazisində suverenliyini bərpa edib.

Hazırda Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh danışıqları aparılır.

Noyabrın 25-də Xətai rayon Məhkəməsində iqtisadçı, AzadlıqRadiosunun jurnalisti Fərid Mehralızadənin saxlandığı gün istintaq orqanın evində axtarış və götürülmə hərəkətindən şikayətinə baxılıb.

F.Mehralızadənin yoldaşı Nərgiz Muxtarova bildirib ki, iqtisadçı özü məhkəmə prosesində iştirak etməyib: "Fəridi məhkəməyə gətirməyiblər, halbuki gətirilməli idi. Məhkəmədə də bunu məqbul hesab etdi və bunu heç nə ilə əsaslandırmadılar".

Onun sözlərinə görə, məhkəmə müdafiə tərəfinin şikayətini təmin etməyib və pozuntunun olmadığına dair qərar qəbul edib: "Axtarışda iştirak edən müstəntiq məhkəməyə gəlməyib, məhkəməyə qatılan müstəntiq isə sualların çoxunu cavablandıra bilmədi".

Hələlik, bu açıqlamaya rəsmi qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.

Fərid Mehralızadənin saxlanması

Bu il mayın 30-da mülkigeyimlilər Mehralızadəni küçədə tutub başına torba keçirərək zorla maşına mindiriblər. Polis əməkdaşları onun evindən kompüterini, mobil telefonlarını və avtomobilini də müsadirə ediblər.

İyunun 1-də məhkəmə F.Mehralızadə barəsində həbs-qətimkan tədbiri seçib. O, korrupsiya araşdırmaları ilə tanınan "AbzasMedia" nəşrinə qarşı valyuta qaçaqmalçılığı işi çərçivəsində ittiham olunub. Həm "AbzasMedia", həm də Mehralızadə onun bu nəşrlə əməkdaşlığını təkzib ediblər.

Mehralızadə AzadlıqRadiosu üçün iqtisadi mövzuları işıqlandırırdı.

Avqustda Mehralızadə və "AbzasMedia" jurnalistlərinə qarşı vergidən yayınma da daxil, əlavə ittihamlar irəli sürülüb. Bu ittihamlar üzrə 12 ilədək həbs nəzərdə tutulur.

O, özünü təqsirli bilmir və həbsini peşəkar fəaliyyəti ilə əlaqələndirir.

Xatırlatma

Ümumilikdə ötən ilin noyabrından başlayaraq Azərbaycanda qruplar halında 20 civarında jurnalist, ictimai fəal qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib. Onların heç biri ittihamla razılaşmır, bunu peşə fəaliyyətləri və siyasi sifariş ilə izah edirlər.

Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladıqları siyahılara görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında təqribən 300 siyasi məhbus var. Rəsmilər isə, bir qayda olaraq, vurğulayırlar ki, ölkədə heç kim sırf peşə fəaliyyəti ilə bağlı, siyasi əsaslar ilə həbs edilmir.

Azərbaycan ordusunun və İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) quru qoşunlarının xüsusi təyinatlıları "Araz-2024" birgə taktiki təlim keçirir.

Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin noyabrın 25-də yaydığı məlumata görə, birgə təlim İranın Ərdəbil vilayətinin Aslandüz yaşayış məntəqəsi yaxınlığında keçirilir: "Əvvəl hər iki ölkənin nümayəndə heyətlərinin yüksək səviyyəli üzvlərinin iştirak etdiyi komanda-qərargah iclasında təlimin mərhələləri və epizodlarının icra olunması üzrə ardıcıllıq müəyyənləşdirilib".

ABŞ SEPAH-ı terror təşkilatı elan edib.

4 noyabr

Xəzərdə Azərbaycan və İranın birgə təlimi keçirilib

Xəzər dənizinin İrana mənsub hissəsində bu ölkə ilə Azərbaycanın Hərbi Dəniz Qüvvələrinin bir qrup şəxsi heyəti və gəmisinin iştirakı ilə "AZIREX-2024" birgə taktiki təlimi keçirilib.

Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin noyabrın 4-də yaydığı məlumata görə, əvvəlcə "Dənizdə axtarış-xilasetmə" təliminin məqsədi və icra olunacaq tapşırıqlarla bağlı brifinq təqdim edilib, qarşılıqlı müzakirələr aparılıb: "Təlimdə gəmi qəzaları zamanı xilasetmə və tibbi yardım tədbirlərinin həyata keçirilməsi, axtarış-xilasetmə əməliyyatları, habelə gəmi təhlükəsizliyinin təmin olunması üzrə fəaliyyətlər icra edilib".

Ötən il dekabrında İran Hərbi Dəniz Qüvvələri (HDQ) Ordusunun komandanı kontr-admiral Şəhram İrani Azərbaycanda səfərdə olmuşdu. Onun Azərbaycandan olan həmkarı Sübhan Bəkirovla görüşündə Xəzər dənizində birgə təlimlərin keçirilməsinin vacibliyindən bəhs edildiyi açıqlanmışdı.

Hazırda İranla Azərbaycan arasında yaxınlıq müşahidə edilməkdədir. Halbuki əvvəlki illər bu iki ölkə arasında müəyyən gərginliklər yaşanmışdı.

Xatırlatma

Bundan əvvəlki illər hər iki ölkənin bir-birinin sərhədinə yaxın ərazidə hərbi təlimlər keçirməsi qarşılıqlı narazılıqlara səbəb olmuşdu. Hətta ötən il yanvarın 27-də Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə "Kalaşnikov" avtomatı ilə silahlı hücum da oldu. Hədisə nəticəsində səfirliyin bir əməkdaşının həlak olduğu, ikisinin isə xəsarət aldığı açıqlandı. Bundan sonra səfirliyin işçiləri Azərbaycana təxliyə edildi.

Ardınca da Azərbaycanda bir çox həbslər oldu. Saxlananlar ən müxtəlif ittihamlarla (ən çox da narkotiklə) üzləşsələr də, hökumətə yaxın media orqanlarında onlar "İran casusu" kimi təqdim edilirdilər. Hərçənd onların yaxınları bununla dini kəsimdən olan bir çox şəxslərin şərləndiyini dedilər. Amma xüsusilə son aylar hər iki tərəfin rəsmiləri bir-biriləri ilə əməkdaşlığa dair fikirlər səsləndirirlər. Bu ilin iyulunda Azərbaycanın İrandakı səfirliyinin fəaliyyəti bərpa edilib.

Rumıniyada keçirilən prezident seçkisinin ilkin nəticələrinə görə, Rusiyayönlü namizəd Kalin Corcesku irəlidədir.

Seçki məntəqələrinin 99 faizinin açıqladığı sonuclara görə, NATO əleyhinə bəyanatları ilə tanınan Corcesku səslərin 22.65 faizini, Avropayönlü hazırkı baş nazir Marçel Çiolaku isə 19.45 faizini toplayıb.

Yekun nəticələr necə olsa da, seçkilər qatı sağcılardan ötrü uğurlu sayılır.

"Savaş qorxusu da təlaşlandırır"

Namizədlərdən heç biri 50 faizlik həddi keçə bilməsə, dekabrın 8-də ilk iki yeri tutan namizədlər arasında ikinci tur keçiriləcək. Bu tur parlament seçkilərindən bir həftə sonra gerçəkləşəcək.

Ölkə seçki komissiyasının bilgisinə görə, səsverməyə 9 milyon 440 min şəxs, yəni seçicilərin 52 faizdən çoxu qatılıb. Müqayisə üçün, 2019-cu ildəki prezident seçkilərində bu göstərici 51.18 faiz, ikinci turdasa 55.1 faiz idi.

Yerli medianın ruspərəstlikdə suçladığı 62 yaşlı Corceskunun fikrincə, əldə etdiyi nəticə Ruminiyanın gerçək qələbəsidir. "Sistemin zəngin nümayəndələri yoxsullaşdı, yoxsul rumınlarsa ən zənginə çevrildilər. Bu, şüurun heyrətamiz oyanışıdır", – o, TikTok sosial şəbəkəsindəki paylaşımında belə deyib.

Buxarest Təhlil Mərkəzinin direktoru Oana Popesku-Zamfir AzadlıqRadiosuna bildirib ki, səsvermə NATO və Avropa İttifaqı üçün çox önəmlidir: "Regional qeyri-sabitlik və savaş qorxusu da təlaşlandırır. Seçicilər namizədlərin Ukrayna, Rusiya və Trampla bağlı mövqeyindən, onların Avro-Atlantik yönümündən rahatsızdır".

Zəngin ölkələr iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə illik 300 milyard dollar vəsait ayırmağa razılaşıb. Bakıda keçirilən COP29 iqlim sammitinin yekunlarında belə deyilir.

Azı bir trilyon dollar vəsait ayrılmasını istəyən inkişaf etməkdə - gəlişməkdə olan ölkələr razılaşdırılan məbləği "alçaldıcı" adlandırıb. Onların fikrincə, bu məbləğ iqlim böhranının gerçək problemlərini çözməyə yetərsizdir.

Sammitə qatılanlar 2035-ci ildəki iqlim proqramlarının maliyyələşdirilməsinə, azı, 1 trilyon 300 milyard dollar ayrılacağına da razılaşıblar.

Qlobal istiləşmənin 1.5 dərəcə həddinin saxlanılması üçün COP29-da əldə edilən qərarların zəruri olduğunu deyən BMT baş katibi Antοnio Quterreş, bununla belə, sammitin yekunlarından daha böyük gözləntilər olduğunu deyib: "Mən qarşımızda duran çətinliyi aşmaq üçün istər maliyyələşdirmə, istərsə təsirin azaldılması məsələlərində daha iddialı nəticələrə ümid bəsləyirdim".

COP29 iştirakçıları maliyyə məqsədləri ilə yanaşı, enerji keçidinin sürətləndirilməsinə, karbon emissiyaları bazarının yaradılmasına və atmosferə tullantıların azaldılmasına dair öncəki razılıqlara sadiq qaldıqlarını yenidən təsdiqləyiblər.

Sammitin son günlərində gəlişmiş və gəlişən ölkə nümayəndələri arasındakı yekun razılığa dair danışıqlar dalana dirənib. Ən az gəlişən və balaca ada dövlətlərinin nümayəndələri danışıqları tərk ediblər.

23 noyabr

COP29 Sədrliyi maliyyə hədəfini ildə 1.3 trilyon dollara çatdırmağa çağırır

COP29 Sədrliyi 250 milyard dollarlıq məbləğindəki illik maliyyələşməni ədalətli və iddialı rəqəm saymır. Yerli agentliklərin məlumatına görə, bunu jurnalistlərə açıqlamasında COP29-un baş danışıqçısı, xarici işlər nazirinin müavini Yalçın Rəfiyev deyib.

+++

Azərbaycanın COP29 Sədrliyi Bakıda keçirilən BMT İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) yekunlarına dair bəyanat yayıb.

Bəyanatda inkişaf etmiş ölkələrin inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim fəaliyyəti üçün 2035-ci ilədək 250 milyard dolları səfərbər etmə hədəfi göstərilib. İndiki hədəf ildə 100 milyard dollardır, bu məbləğə yalnız 2022-ci ildə çatılıb.

Yeni Kollektiv Kəmiyyət Məqsədi (NCQG) ilə bağlı qərarda tərəflər 2035-ci ilə qədər maliyyələşdirməni ildə ən azı 1.3 trilyon ABŞ dollarına çatdırmaq üçün birlikdə işləməyə çağırılır. Söhbət iqlimlə bağlı fəaliyyət üçün bütün dövlət və özəl mənbələrdən inkişaf etməkdə olan ölkələrə ayrılması istənilən məbləğdən gedir.

"Biz bir neçə həll olunmamış, lakin vacib məsələ ilə bağlı yekun düzəlişləri kollektiv şəkildə razılaşdırmaq üçün Tərəflərlə birgə işləməyə davam edəcəyik", - bəyanatda qeyd olunub.

Xatırlatma

Noyabrın 11-də Bakıda COP29 başlayıb. COP29-dan əsas gözlənti iqlim maliyyəsi ilə bağlı Yeni Kollektiv Kəmiyyət Məqsədinin (NCQG) razılaşdırılmasından ibarət idi. Başqa sözlə, inkişaf etmiş zəngin ölkələrin daha kasıb ölkələrə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün ayırmalı olduğu maliyyə hədəfini müəyyənləşdirmək idi.

Bundan əvvəl COP28 Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhərində keçirilmişdi.

2015-ci ildə imzalanmış Paris Sazişi 2030-cu ilədək qlobal istiləşməni 1.5-2 dərəcə həddinə endirməyi nəzərdə tutub. Ancaq bu il planetin havası 1.3 dərəcə istiləşib.

Tbilisidə Rustaveli prospektində saxlanan mitinq iştirakçısı polis əməkdaşına hücumda ittiham olunur. Bu barədə Gürcüstan DİN məlumat yayıb. Onu 4 ildən 7 ilədək həbs gözləyir. Qurum 1980-ci ildə anadan olmuş A.Q.-nın daha əvvəl oğurluğa görə mühakimə olunduğunu bildirir. 2021-ci ildə isə onun barəsində valideynlərinə qarşı zorakılıq faktı üzrə mühafizə orderi çıxarılıb.

DİN-in məlumatına görə, mitinqə qatılan həmin şəxs ərazidə keşik çəkən polis əməkdaşına hücum edib.

DİN bir neçə gün öncə etirazların 20 yaşlı iştirakçısı Mate Devidzeni də saxlayıb. Tbilisi şəhər məhkəməsi onun barəsində iki ay həbs kəsib.

Noyabrın 25-də isə yeni seçilmiş parlamentin ilk plenar iclası planlaşdırılıb. Artıq Rustaveli prospektində parlamentin qarşısına etirazçılar yığışıb.

Gürcüstanda parlament seçkiləri oktyabrın 26-da keçirilib. Rəsmi məlumata görə, seçkini 54 faiz səslə hakim "Gürcü arzusu" udub. 5 faizlik baryeri dörd müxalifət partiyası da aşıb. Onlar seçkinin nəticələrini tanımaqdan, parlamentdə iştirakdan imtina ediblər.

19 noyabr

Tbilisidə müxalifətçiləri saxlamağa başlayıblar

Gürcüstanda polis Tbilisi Dövlət Universiteti yaxınlığında salınmış çadır şəhərciyini dağıdıb və müxalifətçiləri saxlamağa başlayıb. AzadlıqRadiosunun gürcü xidməti polisin çox sərt davrandığını, xəsarət alanların olduğunu xəbər verir.

DİN əməkdaşları aksiya iştirakçılarının yolu bağlamasına mane olur.

Əraziyə xüsusi təyinatlılar və suvuran maşınlar gətirilib, ancaq, hələlik, onlardan istifadə olunmayıb.

Polis müxalifətçilərə xəbərdarlıq etmişdi ki, noyabrın 17-dən bəri bağlanmış yolu açsınlar. Yolun bir hissəsi çadırlardan, quraşdırılmış barrikadalardan təmizlənib.

Yeni parlament seçkiləri tələb edənlər noyabrın 17-də Tbilisi Dövlət Universiteti yaxınlığında 30-dək çadır qurublar. Onlara adyallar, kiçik xalçalar, isti çay paylanıb, biotualetlər gətizdirilib.

Müxalifət noyabrın 18-də axşam etiraz aksiyasının davam etdiyini bildirib.

Gürcüstanda oktyabrın 26-da keçirilmiş parlament seçkilərinin, rəsmi məlumata görə, hakim "Gürcü arzusu" udub. Müxalifət isə seçkinin nəticələrini tanımır, irimiqyaslı saxtakarlığın baş verdiyini bildirir.

18 noyabr

Gürcüstanda tələbələr seçkiləri qınayır, müxalifətsə itaətsizliyə çağırır

Gürcüstanın tələbə qrupları Rusiyayönümlü "Gürcü arzusu"nun qələbə qazandığı parlament seçkilərini qınayan çağırış imzalayıb. Hökumət əleyhinə qüvvələrsə növbəti 24 saat ərzində itaətsizlik kampaniyası keçirəcəklərini deyib.

Tələbələrin çağırışında deyilir ki, "hökumətin seçkiləri davamlı saxtalaşdırması "Gürcü arzusu"nun dövlət üzərində nəzarəti qamarlamağa qaba cəhdidir".

İştirakçılar "ölkənin azadlığı naminə" mübarizə aparmağa hazır olduqlarını bildiriblər: "Buz, Gürcüstan vətəndaşları olaraq, demokratik dəyərlərə və dövlət maraqlarına sadiq qalmaqda davam edirik".

"Öz səsini qaytar"

Çağırışda təhsil sistemində, özəlliklə universitetlərə tələbə qəbulunda baş verən ayrıseçkilik və müəllimlərin tətbiq etdiyi senzura halları da yer alıb.

Çağırışı 13 qrup və azı 13 gürcü universitetinin tələbələri imzalayıb.

Noyabrın 17-də etirazçılar Tbilisi Dövlət Universitetinin yaxınlığında 30-dək çadır quraşdırıblar. Ölkənin iki müxalifət partiyası – "Dəyişikliklər uğrunda Koalisiya" və "Vahid Milli Hərəkat" "Öz səsini qaytar" adlı etiraz aksiyası keçirəcəyini açıqlayıb. Hər iki partiya seçkilərdə 21 faiz səs toplayıb. Yeni seçkilərin keçirilməsini tələb edən müxalifət indən belə şəhərdə daha çox dirəniş ocağının yayılacağını bildirib.

Seçkilərdə qələbə qazanmış hakim "Gürcü arzusu"nun sədri İrakli Kobaxidze deyib ki, "xaricdən idarə olunan qüvvələrin əks-təsiri olsa da", noyabrın 25-də yeni seçilmiş parlamentin ilk iclası keçiriləcək. O, gec, ya tez, bütün müxalifətçilərin məğlubiyyətləri ilə barışacağını və yeni parlamentin işinə qatılacağını söyləyib.

Noyabrın 16-da ölkənin Mərkəzi Seçki Komissiyası bir neçə həftə sürən etirazlar və qanun pozuntularına, Rusiya müdaxiləsinə dair ittihamlara baxmayaraq, parlament seçkilərinin nəticələrini təsdiqləyib.

14 noyabr

Gürcüstan müxalifəti yeni parlamenti tərk edib

Gürcüstanın Avropayönümlü müxalifəti deputat mandatından imtina edərək yeni parlamentin tərkibindən çıxıb. Oktyabrın 26-da keçirilən mübahisəli seçkinin sonuclarını tanımayan müxalifət genişmiqyaslı pozuntulara və seçkinin Rusiya müdaxiləsi fonunda aparıldığına diqqət çəkib.

İki əsas partiyanın – "Vahid Milli Hərəkat" və "Dəyişikliklər uğrunda Koalisiya"nın təmsilçiləri Mərkəzi Seçki Komissiyasına üz tutaraq partiya siyahılarının ləğv edilməsini istəyib.

"Burada olub, bu parlamenti legitimləşdirməklə hökumətə kömək etməyəcəyik!", - "Dəyişikliklər uğrunda Koalisiya"nın lideri Nina Qvaxariyanın sözləridir.

Buna cavab olaraq, hakim "Gürcü arzusu" bir sıra müxalifət partiyasının fəaliyyətini qanundankənar elan etdirmək üçün Konstitusiya Məhkəməsinə şikayət ünvanlayacağını bildirib. "Vahid Milli Hərəkat"ı vətənə xəyanətdə suçlayan "Gürcü arzusu" bundan ötrü yetərli sayda sübuta sahib olduğunu da deyib.

Olub-bitənlər ölkənin Avropayönümlü prezidenti Salome Zurabişvilinin seçki sonuclarının həqiqiliyini qəbul etməməsindən və yeni seçkilər keçirilməsinə çağırmasından sonraya təsadüf edir.

Rusiyaya yaxınlığı ilə seçilən, 12 ildir ölkəni yönəldən "Gürcü arzusu" qələbəsini elan edəndən bəri müxalifət hər gün paytaxt Tbilisidə etiraz aksiyaları keçirir.

"Biz onların cinayətlərinin şahidiyik. Bu üzdən, onlar bizdən qorxurlar. Onlarda heç nə alınmayacaq", - "Güclü Gürcüstan" partiyasının liderlərindən Anna Natsvişvili AzadlıqRadiosuna belə deyib.

Xatırlatma

Rəsmi bilgilərə görə, hakim "Gürcü arzusu" səslərin 54 faizini toplayıb. Müxalifətin iki ekzit-polu isə iqtidar partiyasının 42 faiz səs topladığını bildirib. Həmin sorğularda dörd müxalif partiyanın, açıq-aşkar, səslərin çoxluğunu qazandığı deyilsə də, Gürcüstan MSK-sı bütün müxalifət qüvvələrinin toplam 37 faiz səs topladığını bəyan edib.

ATƏT, Avropa Şurası, Avropa Parlamenti və NATO-nun birgə bəyanatında deyilir ki, "bərabər olmayan rəqabət ortamı, basqı və gərginlik seçkilərə kölgə salıb". Seçki günü səslərin satın alınmasına, eyni şəxsin təkrar bülleten atmasına, fiziki zorakılıq və hədə-qorxu hallarına rast gəlindiyinə də diqqət çəkilib.

Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena Berbok noyabrın 22-də Bakıda "Turan" İnformasiya Agentliyinin ofisində Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyətinin nümayəndələri ilə görüş keçirib.

Görüşdə agentliyin rəhbərliyi ilə yanaşı, iqtisadçı, hazırda polis nəzarətində olan Qubad İbadoğlu və hüquqşünas Şəhla Hümbətova da iştirak ediblər. (Q.İbadoğlu saxta pul və ya xarici valyuta əldə etmə, habelə başqa qanunsuz əməldə ittiham edilir. O, ittihami qurama sayır)

Görüşdə vətəndaş cəmiyyətinin, medianın vəziyyəti, Azərbaycan ilə Ermənistan arasında illərdir davam edən sülh danışıqlarının perspektivləri, Bakıda keçirilən BMT İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) yekunları və ekoloji problemlər ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb.

21 noyabr

Almaniyanın xarici işlər naziri Azərbaycanda tənqidçilərin həbsindən danışıb

COP29-da iştirak edən Almaniya xarici işlər naziri Annalena Berbok bu gün mətbuat konfransında Azərbaycanda insan haqları barədə sualı cavablandırıb: "Media fəallarının və müxalifət nümayəndələrinin həbsi çox narahatlıq doğurur".

O, xüsusi olaraq ev dustaqlığında olan Qubad İbadoğlunun ölkədən çıxışına qadağa qoyulmasını nümunə göstərib.

Nazir həmçinin Avropa Şurası Parlament Assambleyası (AŞPA) və Azərbaycan arasında gərginliyə toxunaraq Assambleyanın 76 üzvünə ölkəyə giriş qadağası qoyulmasını "qətiyyən qəbuledilməz" adlandırıb: "Bu qadağalar Bundestaqın üzvlərinə də təsir edir və Azərbaycanın Avropa Şurasındakı öhdəlikləri ilə bir araya sığmır".

Nazir onu da əlavə etdi ki, bu məsələ iqlim böhranı ilə qarışdırılmamalıdır: "İnsan haqlarına hər zaman toxunmaq lazımdır, amma bu konfransın nəticələri də vacibdir".

Azərbaycanın AŞPA-da səsvermə hüququ bu ilin yanvarında öhdəliklərin icrasının yetərli olmaması əsas gətirilərək dondurulub. Rəsmi Bakı isə qurumla əməkdaşlığı dayandırdığını və Assambleya üzvlərinin Azərbaycana gəlişinə qadağa qoyulduğunu açıqlayıb.

18 noyabr

Vəkil jurnalistlə görüşüb

Bu gün, noyabrın 18-də vəkil Aqil Layıc "Abzas Media" nəşrinin həbsdə olan baş redaktoru Sevinc Vaqifqızı ilə görüşüb.

Vəkilin sözlərinə görə, görüşdə məqsədi jurnalistin son günlər təcridxanada təzyiqlə üzləşməsi ilə bağlı açıqlamaları dəqiqləşdirmək olub.

Vəkilin vurğulamasına görə, o, S.Vaqifqızıdan soruşub ki, ona qarşı fiziki və verbal şiddət olubmu?: "Dedi ki, ona fiziki və verbal şiddət olmayıb. Qolundakı göyərtinin səbəbini izah etdi. Dedi ki, korpusdakı bütün hava boşluqlarını bağlayırdılar, rejim qaydalarının tələbi olaraq. Amma otaqda epilepsiya xəstəsi olub, onun özü və başqaları havasızlıqdan əziyyət çəkib. O tələb edib ki, nəfəslik açılsın".

Jurnalistin sözlərinə görə, onun barmağı nəfəslik bağlanarkən orada qaldığından xəsarət alıb: "Sevinc mənə dedi ki, indi nəfəslikləri müəyyən qədər açırlar. Sadəcə hər qapının ağzında bir nəzarətçi qoyublar".

Bundan başqa jurnalistə, deməsinə görə, hər hansı fiziki təzyiq olmayıb. "Hazırda səhhəti yaxşıdır", - A.Layıc bildirib.

Penitensiar Xidmətdən deyilənlərə cavab

Penitensiar Xidmətdən "Turan"a bildirilib ki, "Abzas Media işi" üzrə həbsdə olan jurnalistlərin son günlər təzyiqlərlə üzləşməsi ilə bağlı iddialar həqiqəti əks etdirmir: "Həbsdə saxlanılan Sevinc Abbasova, Elnarə Qasımova və Nərgiz Absalamova Bakı İstintaq Təcridxanasında saxlandıqları müddətdə təzyiqlərə, işgəncələrə, qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftara məruz qalmayıb. Hüquqları təmin edilir və qanuni mənafeləri qorunur".

Penitensiar Xidmətdən vurğulanıb ki, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş məhdudiyyətlər istisna olmaqla təcridxanada saxlanılan hər bir həbs edilmiş şəxs həftədə iki dəfə 15 dəqiqəyədək müddətdə telefonla danışmaq hüququndan istifadə edir.

17 noyabr

Yaxınları jurnalistlərin həbsdə təzyiqlə üzləşdiklərini deyirlər

Noyabrın 16-da ailəsi "Abzas Media" nəşrinin 1 saylı Bakı İstintaq Təcridxanasında saxlanan redaktoru Sevinc Vaqifqızı ilə görüşüb.

Ailədən AzadlıqRadiosuna verilən məlumata görə, görüş zamanı jurnalistin qolunda zorakılıq izləri görülüb: "Biləyinin iç tərəfi yumurta boyda göyərib. Həmin əlinin baş barmağının iç damarı partlayıb... Həmçinin, Nərgiz Absalamova və Elnarə Qasımovanın da əlində zədə olduğu deyilir".

Ailədən deyilənə görə, S.Vaqifqızı hadisənin noyabrın 15-də axşam baş verdiyini bildirib: "Deyilənə görə, Nərgiz Absalamova öz kamerasının nəfəsliyi önündə dayanıbmış. Bu zaman bir nəzarətçi ona yaxınlaşaraq hərəkətinin qanunsuz olduğunu deyib və qapının yanından getməsini istəyib. Nərgiz də ona deyib ki, mən öz kameramın qapısı ağzında dayanmışam, burada qanunsuz nə var? Bu zaman nəzarətçi Nərgizi təhqir edib. Aralarında mübahisə yaranıb və səs-küy digər kameralardan da eşidilib. Sevinc də etiraz edib. Bu zaman gəlib bütün kameraların nəfəsliyini bağlayıblar".

Ailəsinin vurğulamasına görə, S.Vaqifqızı söyləyib ki, kamera yoldaşlarından biri epilepsiya xəstəsidir, eyni zamanda, digər kamerada hamilə qadın var: "Nəfəslik bağlandıqdan sonra içəridə havasızlıq yaranıb və epilepsiyadan əziyyət çəkən qadının vəziyyəti pisləşib. Bu zaman Sevinc Vaqifqızı "nəfəsliyi açın" deyə qışqırmağa və qapını döyməyə başlayıb. Digər kameradakı dustaqlar da qapıları döyməyə başlayıblar. Bundan sonra bir nəzarətçi nəfəsliyi açıb, "nə olub" deyib. Həmin an Sevinc əlini nəfəsliyin arasına salıb ki, təkrar bağlamasın. Deməsinə görə, nəzarətçi qəsdən nəfəsliyi bağlayaraq Sevincin əlini arakəsmədə sıxıb".

Elə həmin vaxtda "Abzas Media işi" üzrə həbs edilən digər jurnalistlərdən Elnarə Qasımova və Nərgiz Absalamovaya da təzyiq edildiyi bildirilir. Yaxınlarının verdiyi məlumata görə, hələlik, vəkillərinin jurnalistlərlə görüşmək təşəbbüsləri isə nəticə verməyib.

+++

14 noyabr

Yaxınları "Abzas Media" işi ilə bağlı həbsdə olan jurnalistlərin təzyiqlə üzləşdiklərini deyirlər. Onların məlumatına görə, Nərgiz Absalamova saxlandığı 1 saylı Bakı İstintaq Təcridxanasında noyabrın 14-də bir nəzarətçinin təhqirinə məruz qalıb. Yaxınlarının vurğulamasına görə, həmin gün axşam vaxtı digər nəzarətçi N.Absalamovanı təhqir edib və qolundan xəsarət yetirib.

Onların həmçinin vurğuladığına görə, noyabrın 15-də bir qrup məhbus N.Absalamova və digərlərinə təzyiq etməyə çalışıb: "Sevinc Vaqifqızı ilə Elnarə Qasımova isə buna etiraz ediblər və qarşılığında onlar da nəzarətçilərin təzyiqinə məruz qalıblar".

Bu deyilənlərə, hələlik, Penitensiar Xidmətdən münasibət öyrənmək mümkün olmayıb.

Yaxınları bundan əvvəl isə "Abzas Media" işində həbsdə olan jurnalistlərə telefon və görüşlə bağlı məhdudiyyətlər qoyulduğunu açıqlamışdılar.

13 noyabr

Həbsdə olan jurnalistlərin yaxınlarından şikayət var

"Abzas Media" işi üzrə həbs olunmuş jurnalistlərin yaxınları ilə telefon danışıqlarının məhdudlaşdırıldığı deyilir.

Onlayn nəşrin həbsdəki baş redaktoru Sevinc Vaqifqızının anası Ofeliya Məhərrəmovanın sözlərinə görə, qızı ilə telefon danışıqlarını 15 dəqiqədən 2 dəqiqəyə endiriblər: "Sevinc dedi ki, məhdudiyyət COP29-a görədir. Onlara deyilib ki, yaxınlarınız səsinizi eşidib sağ-salamat olduğunuzu bilsinlər, bəsdir".

Noyabrın 11-də Bakıda BMT İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) başlayıb. Bakı Olimpiya Stadionunda keçirilən tədbir noyabrın 22-nə kimi davam edəcək.

O.Məhərrəmova həmçinin qeyd edib ki, bundan əvvəl 1 saylı Bakı İstintaq Təcridxanasında saxlanılan qızı ilə görüşləri ləğv olunub.

"Abzas Media" isə bildirir ki, nəşrin həbs olunmuş digər jurnalistlərinin də telefon danışıqları 2 dəqiqəyə endirilib.

Hələlik, bu şikayətlərə Penitensiar Xidmət və başqa rəsmi qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.

Xatırlatma

"Abzas Media" işi ilə bağlı əvvəlcə ötən il noyabrın 21-də həmin nəşrin direktoru Ülvi Həsənli, baş redaktor Sevinc Vaqifqızı, daha sonra isə əlavə bir neçə şəxs həbs edilib. Onlara əvvəlcə qaçaqmalçılıq ittihamı verilib, sonra ittiham ağırlaşdırılıb. Həmin şəxslər ittihamları qəbul etmir və həbslərini peşə fəaliyyəti ilə əlaqələndirirlər.

Ümumilikdə ötən ilin noyabrından başlayaraq Azərbaycanda qruplar halında 20 civarında jurnalist, ictimai fəal qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib. Onların heç biri ittihamla razılaşmır, bunu peşə fəaliyyətləri və siyasi sifariş ilə izah edirlər.

Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladıqları siyahılara görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında təqribən 300 siyasi məhbus var. Rəsmilər isə, bir qayda olaraq, vurğulayırlar ki, ölkədə heç kim sırf peşə fəaliyyəti ilə bağlı, siyasi əsaslar ilə həbs edilmir.

Aşqabadda 75 yaşlı jurnalist Soltan Açilova Cenevrəyə uçduğu gün zorla xəstəxanaya aparılıb. Bu xəbəri "Xronika Türkmənistana" nəşri yayıb.

Noyabrın 20-də səhər saatlarında tibbi xələtdə dörd maskalı şəxs beynəlxalq mükafat almaq üçün qızı ilə Cenevrəyə uçmalı olan jurnalistin evinə gəlib. Onlardan biri Açilovaya onun yoluxucu xəstə olmasından şübhələndiklərini və müalicə üçün dərhal xəstəxanaya yerləşdiriləcəyini deyib.

Açilovaya qohumları ilə telefon bağlantısına icazə verilməyib. Zorla təcili yardım maşınına otuzdurulan qadından mənzilinin açarları alınıb. Belə davranış "o dünyada mənzilin açarları nəyinə gərəkdir" sözləri ilə əsaslandırılıb.

Jurnalisti Çoqanlıdakı yoluxucu xəstəliklərin müalicə mərkəzinə yerləşdiriblər. Həkimlər onun evə nə vaxt qayıda biləcəyi barədə bilgi vermirlər.

S.Açilova Türkmənistanda yaşayan tək müstəqil jurnalistdir. Dəfələrlə saxlanılan, hədə-qorxu gəlinən qadına hücumlar da olub. Açilovanın qohumlarının da təhdid edildiyi bildirilir. Hakimiyyətin jurnalistlə belə davranışı ondan qisas almaq istəyi ilə əlaqələndirilir. Açilovaya ötən il də Cenevrəyə uçmağa imkan verilməyib. Sərhədçilər onun pasportunu yararsız hala salıblar.

İnsan Haqları üzrə Türkmən Təşəbbüsü (İHTT) və İnsan Haqları üzrə Beynəlxalq Tərəfdaşlıq (İHBT) təşkilatları Türkmənistan hakimiyyətinin bu hərəkətlərini qınayıb. Onların fikrincə, jurnalistin məcburi xəstəxanaya yerləşdirilməsi "plüralizmi boğmaq üçün hakimiyyətin aramsız kampaniyasının yeni təzahürüdür". Açilovanın azad olunması, ona xaricə getməyə icazə verilməsi və fəaliyyətinə görə izlənilməməsi tələb edilib.

Azad Avropa/Azadlıq Radiolarının tatar-başqırd xidmətinin jurnalisti Alsu Kurmaşeva Jurnalistləri Müdafiə Komitəsinin (CPJ) Beynəlxalq Mətbuat Azadlığı Mükafatına layiq görülüb. Mükafatlandırma mərasimi Nyu-Yorkda keçirilib.

"Bu mükafatı almaq məndən ötrü böyük şərəfdir. Onu Azad Avropa/Azadlıq Radiolarının hazırda həbsxanalarda olan həmkarlarım adından qəbul edirəm. Onlardan ikisi (İqor Losik və Andrey Kuzneçik) Belarusda, biri (Vladislav Yesipenko) Krımda, biri isə (Fərid Mehralızadə) Azərbaycandadır. Həbsxanadakı jurnalistlər – statistika deyil, onlar mənim kimi adamlardır, onları evdə ailələri, övladları gözləyir, onları azad etmək lazımdır", – A.Kurmaşeva tribunadan söyləyib.

O, Rusiya həbsxanalarında azı 20 jurnalistin həbsdə olduğunu sözlərinə əlavə edib. Jurnalist CPJ-yə onun azad olunması yönündəki səylərinə görə təşəkkür edib.

A.Kurmaşeva Rusiyada həbsxanada 288 gün keçirib. Onu Rusiya ordusu barədə saxta məlumat yaymaqda ittiham ediblər. Buna "İdel.Realii" redaksiyasının "Müharibəyə yox. Ukraynaya müdaxiləyə qarşı çıxan 40 rusiyalının hekayəsi" kitabını çap etməsi olub.

İyulun 19-da Tatarıstan Ali Məhkəməsi jurnalisti 6.5 il yarım həbsə məhkum edib. Kurmaşeva bu il avqustun 1-də ABŞ və Rusiya arasında böyük məhbus mübadiləsi çərçivəsində azad olunub.

Gələn ildən Ermənistan hökuməti bir çox Qarabağ qaçqınına mənzil müavinəti ödəməyəcək, yerdə qalanlara ödənən müavinəti də önəmli ölçüdə azaldacaq.

Hökumət ötən ilin noyabrından kirayədə qalan və ya dövlət sığınacaqlarında yaşayan qaçqınlara mənzil kirayəsi və kommunal xidmətləri qarşılanmaq üçün ayda 125 dollar ödəyir.

İddialara görə, Qarabağı tərk edən 105 minədək qaçqının önəmli bölümü dövlət proqramından yararlanıb. Əlçatımlı yaşayış yerinin olmaması qaçqınların əsas problemlərindən biri sayılır.

Gələn ilin aprelindən müavinətlər yalnız uşaqlara, universitet və kollec tələbələrinə, təqaüdçü və əlillərə veriləcək. Bu kateqoriyaya aid təxminən 54 min nəfər var. Onlara ödəniləcək yardım aprel ayında – 100 dollara, iyulda isə 75 dollaradək azaldılacaq.

Baş nazir Nikol Paşinyanın fikrincə, hökumətin bu addımı "işləmək qabiliyyətli Qarabağ ermənilərini öz əməyi ilə ailələrini təmin etməyə həvəsləndirir".

Əmək və sosial məsələlər naziri Narek Mkrtçyanın dediyinə görə, 25 mindən çox Qarabağ qaçqını Ermənistanda işləyir və ya fərdi biznesə sahibdir. Məhz onlara ödənilən müavinətlər kəsiləcək.

Müavinətlərin azaldılmasının bir səbəbi də hökumətin iyunda başlatdığı beşillik mənzil proqramıdır. Bu proqram Qarabağdan olan ermənilərə daha çox kənd yerlərində yeni yaşayış evi almaq və ya tikmək üçün maliyyə yardımını nəzərdə tutur.

Proqrama əsasən, hər bir Qarabağ qaçqını yaşayış yeri probleminin həlli üçün 5-13 min dollar arasında dövlət qrantı əldə edə bilər.

Qaçqınların bir çoxu proqramın təklif etdiyi vəsaitin yeni ev almaq və ya tikməyə yetmədiyini deyir. Bəzilərinin fikrincə, bu addımı atmaqla Paşinyan Qarabağ ermənilərini ölkəni tərk etməyə meylləndirir.

Xatırlatma

Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycanla Ermənistan arasında toqquşmalar doğurub. O dövrdə Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi və civarındakı 7 rayon işğal edilmişdi.

Azərbaycan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və ötən il birgünlük əməliyyatla ərazi bütövlüyünü bərpa edib.

2023-cü il sentyabrın 19-20-də Bakı Qarabağda "lokal antiterror tədbirləri" elan edib. Yerevan bunu "etnik təmizləmə" kimi dəyərləndirib. Sentyabrın 20-də Qarabağ separatçıları Bakının şərtlərinə razılaşdıqlarını bildiriblər. Sentyabrın 28-də tanınmayan qurum fəaliyyətini dayandıracağını elan edib. Daha sonra Qarabağdan Ermənistana əhali köçü başlayıb. Hazırda iki ölkə arasında sülh danışıqları gedir.

Haaqadakı Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi (BCM) İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu, keçmiş müdafiə naziri Yoav Qalant və HƏMAS radikal qruplaşmasının hərbi qanadının rəhbəri Məhəmməd Deyfin həbsi barədə order verib. Onların üçü də Qəzza sektorunda hərbi cinayətlərdə və insanlığa qarşı cinayətlərdə ittiham olunublar.

HƏMAS-ı ABŞ və Avropa Birliyi terrorçu təşkilat kimi tanıyır.

İsrail ötən ilin oktyabrından Qəzzada ABŞ və Avropa İttifaqında terror təşkilatı kimi tanınan HƏMAS radikal qruplaşmasına qarşı əməliyyatlara başlayıb. Buna isə qruplaşma radikallarının ötən il oktyabrın 7-də İsrailə hücum etməsi, 1200 nəfəri öldürməsi, 250 nəfəri girov götürməsi səbəb olub.

Bu ilin mayında BCM prokuroru Kərim Xan Qəzza müharibəsi ilə əlaqədar iddia olunan cinayətlər üçün məsuliyyət daşıyanların həbsinə dair orderin verilməsi tələbiylə çıxış edib

İsrail müxalifəti və hökumət təmsilçiləri qərarı "utancverici" və "terrorçuların mükafatlandırılması" adlandırıblar.

Bununla belə, İsrail Roma statutunun iştirakçısı deyil və BCM-nin yurisdiksiyasını tanımır.

BCM bildirib ki, İsrailin onun yurisdiksiyasını tanıması tələb olunmur.

HƏMAS-ın nəzarətindəki Qəzza bölgəsinin rəsmiləri İsrailin əməliyyatları nəticəsində azı 40 min nəfərin öldüyünü iddia edirlər.